Cây Xà Cừ (Khaya senegalensis), còn được biết đến với tên gọi Sọ Khỉ hay Quả Gỗ, là một loài cây thân gỗ lớn thuộc họ Xoan (Meliaceae). Có nguồn gốc từ các quốc gia Tây và Trung Phi, Xà Cừ đã được du nhập vào Việt Nam từ đầu thế kỷ 20 và nhanh chóng trở thành một trong những loài cây công trình phổ biến nhất, góp phần tạo bóng mát trên các tuyến đường, công viên và phủ xanh nhiều diện tích đất trống. Với vẻ đẹp hùng vĩ, khả năng thích nghi mạnh mẽ và giá trị kinh tế cao, cây Xà Cừ đã trở thành biểu tượng của sự trường tồn và vững chãi trong cảnh quan đô thị và nông thôn Việt Nam.
Đặc điểm nhận biết cây Xà Cừ
Xà Cừ là cây đại thụ, có kích thước ấn tượng và dáng vẻ đặc trưng:
- Thân cây: Thân Xà Cừ thẳng, tròn đều, đường kính có thể đạt tới 2 mét và chiều cao trung bình từ 20-50 mét. Vỏ cây màu nâu xám sần sùi, thường bong tróc thành những vảy tròn hoặc bầu dục khi cây già, để lộ lớp vỏ non hơn bên trong. Cây có nhiều cành lớn mọc khỏe, tạo thành tán lá rộng, tròn hoặc hình ô.
- Lá: Lá Xà Cừ là lá kép lông chim, mọc so le. Mỗi lá kép có từ 7-11 lá chét hình bầu dục, thuôn dài, màu xanh lục đậm ở mặt trên và xanh nhạt hơn ở mặt dưới. Lá thường xanh quanh năm, nhưng có thể rụng bớt vào mùa khô tùy điều kiện khí hậu.
- Hoa: Hoa Xà Cừ nhỏ, màu trắng hoặc vàng nhạt, mọc thành chùm ở nách lá, thường nở vào khoảng tháng 4 đến tháng 6. Hoa có mùi thơm nhẹ.
- Quả: Quả là dạng quả nang, hình bầu dục hoặc gần tròn, đường kính khoảng 5-7 cm. Vỏ quả màu nâu xám, hóa gỗ, cứng. Khi chín, quả sẽ nứt thành 4 mảnh để giải phóng các hạt có cánh mỏng màu nâu.
- Rễ: Rễ cây Xà Cừ phát triển rất khỏe, đâm sâu và bám chắc vào lòng đất, giúp cây đứng vững trước gió bão.
Ý nghĩa và công dụng của cây Xà Cừ
Cây Xà Cừ mang lại nhiều giá trị đa dạng, từ môi trường, kinh tế đến ý nghĩa phong thủy:
- Bóng mát và cảnh quan: Với tán lá rộng, xanh tốt quanh năm, Xà Cừ là cây bóng mát lý tưởng cho các tuyến đường, công viên, trường học, bệnh viện và các khu vực công cộng, giúp làm dịu không khí, giảm nhiệt độ đô thị. Cây góp phần tạo nên cảnh quan xanh mát, điều hòa không khí và giảm thiểu bụi bẩn.
- Giá trị gỗ: Gỗ Xà Cừ thuộc nhóm gỗ nhóm V trong bảng phân loại gỗ của Việt Nam. Gỗ có lõi màu đỏ nhạt, dác màu nâu đỏ, thớ xoắn, cứng, bền, ít bị mối mọt và cong vênh nếu được xử lý tốt. Gỗ Xà Cừ được ứng dụng rộng rãi trong:
- Sản xuất đồ nội thất: bàn ghế, tủ, giường, ván sàn.
- Vật liệu xây dựng: ván ép, gỗ dán, cốp pha.
- Đóng tàu thuyền, dụng cụ gia đình (thớt).
- Bảo vệ môi trường:
- Chống xói mòn: Hệ rễ cọc phát triển mạnh giúp cây giữ đất, chống xói mòn hiệu quả, đặc biệt ở các vùng đất dốc, ven sông.
- Cải tạo đất: Cây có khả năng cải thiện độ phì nhiêu của đất, phù hợp với các chương trình phủ xanh đất trống đồi trọc.
- Hấp thụ CO2: Góp phần hấp thụ khí carbon dioxide, giảm thiểu ô nhiễm không khí và biến đổi khí hậu.
- Ý nghĩa phong thủy: Cây Xà Cừ sống lâu năm, lá xanh tươi quanh năm được cho là biểu tượng của sự trường tồn, sức sống mãnh liệt và bền vững. Trồng Xà Cừ trong khuôn viên được tin là mang lại sự vững chãi, bình an và thịnh vượng cho gia đình.
- Giá trị y học dân gian: Trong một số bài thuốc dân gian, vỏ và lá non của Xà Cừ được dùng để hỗ trợ điều trị ho, sưng viêm, đau nhức.
Cách trồng và chăm sóc cây Xà Cừ
Xà Cừ là loài cây dễ trồng và chăm sóc, có khả năng thích nghi tốt với nhiều điều kiện khí hậu và đất đai:
- Nhân giống: Chủ yếu bằng hạt. Hạt Xà Cừ có tỷ lệ nảy mầm khỏe. Cây con thường được ươm trong bầu từ 7-8 tháng trước khi trồng ra đất.
- Đất trồng: Xà Cừ không kén đất, có thể phát triển tốt trên nhiều loại đất khác nhau như đất phù sa, đất bazan, đất cát pha, miễn là đất có khả năng thoát nước tốt. Cây chịu được đất nghèo dinh dưỡng.
- Ánh sáng: Cây Xà Cừ là loài ưa sáng hoàn toàn. Cây cần nhiều nắng để phát triển nhanh và khỏe mạnh.
- Tưới nước: Khi cây còn non (trong 1-2 năm đầu) cần cung cấp đủ nước, đặc biệt vào mùa khô. Khi cây đã trưởng thành, Xà Cừ có khả năng chịu hạn rất tốt nhờ hệ rễ sâu và rộng.
- Nhiệt độ và độ ẩm: Cây thích nghi tốt với khí hậu nhiệt đới ẩm, nhiệt độ trung bình từ 20-30°C. Cây kém chịu rét, cần được bảo vệ nếu nhiệt độ xuống quá thấp.
- Bón phân: Giai đoạn đầu mới trồng, nên bón lót phân hữu cơ hoặc NPK (0,1-0,2 kg/hố) để giúp cây bén rễ và phát triển ban đầu. Sau đó, có thể bổ sung phân NPK định kỳ 1-2 lần/năm trong 2-3 năm đầu để thúc đẩy sinh trưởng.
- Cắt tỉa: Cây Xà Cừ thường ít cần cắt tỉa tạo tán do có xu hướng phân cành sớm và tán rộng tự nhiên. Tuy nhiên, cần cắt bỏ các cành khô, cành sâu bệnh hoặc cành yếu để đảm bảo sức khỏe và sự thông thoáng cho cây.
- Phòng trừ sâu bệnh: Xà Cừ là loài cây tương đối ít bị sâu bệnh hại nghiêm trọng. Cần chú ý phòng trừ sâu đục thân khi cây còn nhỏ và kiểm tra định kỳ để phát hiện sớm các dấu hiệu bất thường.
Minh Đăng’s Garden: Nâng tầm không gian sống của bạn
Bạn đang tìm kiếm những cây Xà Cừ giống chất lượng cao để trồng tạo bóng mát cho công trình, đường phố, hay các dự án phủ xanh đô thị? Hay bạn cần bất kỳ loại cây xanh nào khác để kiến tạo một không gian ấn tượng, hài hòa và đẳng cấp?
Hãy đến với Minh Đăng’s Garden! Chúng tôi tự hào là đơn vị chuyên cung cấp đa dạng các loại cây cảnh, cây công trình chất lượng, bao gồm cả cây Xà Cừ giống và cây trưởng thành được tuyển chọn, chăm sóc kỹ lưỡng. Cùng với đó là dịch vụ thiết kế và thi công cảnh quan chuyên nghiệp. Với đội ngũ giàu kinh nghiệm và tâm huyết, chúng tôi cam kết mang đến những giải pháp tối ưu, biến không gian của bạn thành một tác phẩm nghệ thuật xanh, đẳng cấp và tràn đầy sức sống.
Liên hệ ngay để được tư vấn và nhận ưu đãi đặc biệt:
- Hotline: 092.111.8881
- Website: canhquanquangninh.com
Hãy để Minh Đăng’s Garden cùng bạn kiến tạo vẻ đẹp cho không gian sống!
>> Cây Chuối Cảnh: Nét Độc Đáo Nhiệt Đới và Biểu Tượng Của Sự Sung Túc